Marley & Me

Уг нь кино үзээд уйлдаггүй юм сан. Энэ кинон дээр л тэссэнгүй охин шиг баахан уйлав.


Шинэхэн гэр бүл, шинэ ажил, шинэ газар, шинэ нохой гээд л бүх юм эхэлнэ. Нэгэн гэр бүлийн аз жаргалтай, гунигтай бүх л мөчүүдэд хайртай нохой нь л цуг байсан. Тэрхүү гэр бүлийн амьдралыг Марли нохойн хөгжилтэй үйлдлүүдээр харуулж хүний амьдрал, хайр дурлал, гэр бүл, аз жаргал бүхнийг өгүүлж чаджээ.
Ийм нэртэй романаас сэдэвлэн бүтээсэн юм байна. Нэг ёсондоо бодит амьдралаар хийсэн гэсэн үг. Тэгэхээр ямартаа ч бодит амьдралд илүү ойрхон хүнд нэгийг бодогдуулж чадсан кино болжээ.
Уг ном нь ч жилийн өмнө лав Нью-Йорк Таймсын бестселлэр болж байсан юм байна.

Д.Пүрэвдорж таалал төгсчээ

Хавар намар цасан сархиат
Харлаг тахь шиг Эрээн уул минь
Эрх л багын нутаг чамдаа
Эргэн эргэн очмоор байх юм... хэмээх шүлгийг балчир надад аав минь нутгийнхаа Эрээн уулын нөмөрт одод авивчих шөнөөр уншиж өгдөг сөн. Тэр цагаас хойш бараг хорин жил өнгөрчээ. Тэрхүү Эрээн ууланд агуу найрагчийн хүүхэд нас өнгөрсөн юм гэнэ билээ. Сэтгэлд үлдсэн өнөөх Эрээн уулын зураглал энэ шүлгийг зохиосон өвгөнтэйгээ тэртэй хол санагдана...
Хамгийн сүүлд 2 жилийн өмнө өвгөн найрагч "Дэлхий бөөрөнхий биш" номын нээлтэн дээр маань ирчихээд номоор ном сольё гээд өөрийнхөө бичсэн "Тарчилсан сүнс" номыг мутарлаад өгч байж билээ.
Сая ньюс.мн-ээс энэ тухай уншчихаад ямар их цочирдов оо. Доор нь бичсэн байсан нэг сэтгэгдэл уншаад би ч ганцаараа ингэж цочирдоогүй юм байна хэмээн сэтгэлээ. Уг сэтгэгдэлд:
Таныг амирлав хэмээх хар дарсан зүүд мэт гашуун сураг зүрхэнд минь
Чавхны чулуу шиг харван тусахуйд ухаан, мэлмий хоёр зэрэг харанхуйлав.
Чандмань эрдэнэ амлаад ч дахиж ирэхгүй явчихжээ гэхээс
Чандын сэтгэл эзгүйрч Таныгаа үгүйлэн гашуудав.
Ай хөөрхий, хар цагаан сүлэлдсэн энэ орчлонд
Адвиш нэгэн хүмүүний амин учиг тасарч
Асгарах нулимс, харуусах сэтгэлийг зулын гэгээгээр зөөллөн
Ах минь намайг өнчрөөн бурхны орон руу явчихжээ.
Амьдын жаргал, адын хорлол аль алиныг нь эгээрч
Асарлахын одод дунд мөнхийн гэрэл болон харважээ. Цааш нь үргэлжлүүлэе гэвч зүрх шимшрээд чадахгүй нь. Бурхны оронд заларч цагаа болохоор Монгол орондоо сайн төрлийг олж төрөх болтугай,Та. um mani badmi hum um mani badmi hum um mani badmi hum гэжээ.

Мөнх бусын хорвоод ирэх нь үнэн буцах нь бас үнэн ажээ. Он цаг улирсаар биднийг эрийн цээнд хүрэх гэсээр байтал өвгөд минь энгэрээ түшээд нэг нэгээрээ одсоор l байх бололтой.

Номны орчуулгын талаар

БизНетворк дээр Номны орчуулга бүлэгт бичиж байсан зүйлсээ дахиад тавьчихлаа. Хэрэг болох нэгэнд нь хэрэг болж юу магад.

...Гэхдээ анх World is flat-ийг орчуулахаар болчихоод Баабар ахтай уулзаж байхад өгсөн зөвлөгөөг мөн өөрийн олж мэдсэн зүйлстэй холбоод ерөнхийд нь бичвэл:

1. Ном орчуулна гэдэг бол мөнгө олох ажил биш. Манай хүн ам өөрөө хэд билээ, үүнээс хэд нь байнга ном уншдаг билээ, гэтэл зэрэгцээд манайд ном сэтгүүлийн нэгдсэн хяналт байхгүй болохоор үг үсэг холбож чаддаг болгон ном бичнэ. Болсон болоогүй, зөв буруу, энд тэндээс хуулсан орчуулсан янз бүрийн л юм байна. Энэ бүгдээс ялгарч гарах ном бүтээнэ гэдэг маань өөрөө хөөрхөн ажил болно. Монголд хамгийн ашигтай гүйдэг гурван л янзын ном байна. Үүнд:

1. Баяжих арга ухааны ном

2. Англи (ер нь аливаа) хэлний ном

3. Шашны ном. Надад яг тооцоолчихсон тоо баримт байхгүй ч Баабар ахын хэлсэн мөн зүгээр л номын дэлгүүрийн лангуун дээр харагддаг дүр зургаас дүгнэхэд ингэж л санагдсан.

Бас Монгол хэлээр ном уншдаг газар Монголоос өөр бараг байхгүй гэж болно. Өвөр Монголчуудыг би лав учиргүй кириллээр ном уншаад байдаг гэж бодохгүй байна. Гадаадад байгаа 200 мянга орчим монголчуудыг потенциальны хэрэглэгч гэж тооцож болох боловч нэгдүгээрт хэрэв орчуулгын ном хийж байгаа бол эдгээр хэрэглэгчид нь уг номыг эх хэлээр нь аваад уншчихсан байх магадлалтай, хоёрдугаар тээвэр энэ тэр гэсэн элдэв зардлыг нь тооцвол гадаад руу ном гаргах нь өөрөө буяны ажил маягийн л зүйл болох байх.

2. Номыг мөнгөн ашиг талаас нь бус харин уг номон дээр гарсан утга агуулгыг нийтэд түгээж өөртөө ч нэр хүнд олно гэдэг талаас нь харж үзвэл орчуулгын ажил байх боломжтой. Гэхдээ энэ нөхцөлд уг номыг утга агуулгад нь нийцүүлэн сайтар сонгох мөн гайгүй сайн маркетинг хийж олон хүний анхаарлыг татах хэрэгтэй болов уу. Уран зохиолын ном төдий бол олны анхаарлыг тэгтлээ татаад байх нь юу л бол. Угаасаа манай нийгэмд уран зохиолын ном тун ч хэцүүхэн байр суурьтай болсон юм шиг санагддаг. Харин нийгэмд шинэ санаа шинэ сэдэл өгөхүйц олны анхаарлыг татсан ном бол байж болох юм. (Мэдээж хэрэг уран зохиолын ном нийгэмд хэрэгтэй л дээ. Гэхдээ хүмүүст хүргэх гээд зарцуулж буй цаг заваа тооцож үзвэл арай өөр ном сонгосон нь дээр байж магадгүй)
3. Бас тодорхой хүрээнд баригдсан ном орчуулахад хүндрэлтэй байж магадгүй юм шиг надад санагддаг. Жишээлбэл МТ-ийн мэргэжилтнүүд ихэнх нь өөрсдөө Англи хэлтэй, мөн интернетээс хүссэн номныхоо электрон хувилбарыг олоод авчих боломжтой учир хэрэв олон хүнд хүргэе гэж бодож байгаа бол тодорхой мэргэжлийн хүрээнд баригдаж ном бүтээх нь амжилт олохгүй байж магадгүй. Дээрээс нь тухайн салбарын үг хэллэг Монголоор бүрэн орчуулагдахад хэцүү бол олон гадаад үг орсон орчуулга кириллээр бичсэн гадаад ном шиг л харагдах байх.
4. Орчуулга гэдэг маань өөрөө чөмөг ширгээсэн ажил гэж Наранбаяр анд маань нэгэнтээ бичсэн байсан. Зөвхөн эх зохиолын нэг өгүүлбэрийг компьютерийн компилятор эх кодоос машины хэл рүү автоматаар буулгаж байгаа юм шиг амьгүй зүйл хийнэ гэдэг том алдаа. Өгүүлбэр бүрийг орчуулахдаа контекстэд нь баригдаж ядаж ойр хавийнх нь хэдэн хуудсыг уншсан байж байж буулгахгүй бол зохиогчийн уг өгүүлбэрийг бичсэн санаа оноо уншигч бүрт ойлгомжтой хүрч чадахгүй байх магадлалтай. Аавын маань захидаг үг болох чиний нэр уг бүтээл дээр хэвлэгдээд л гарсан бол насан туршид чинь сайн бол сайн, муу бол муу орчуулагч/зохиолч гэсэн тамга чамайг дагалдаж явах болно гэдгийг сайтар анхаарч үг үсэг бүрээ няхуур, чамбай бичих шаардлагатай. Мөн эх зохиол дээр гарч буй оноосон нэрс, үг хэллэг зэрэг зүйлсийг хэд хэдэн эх сурвалжаас сайтар харьцуулж ойлгож орчуулга дээрээ үүнийг тайлбарлан хэрэгтэй газар нь зүүлт (footnote) оруулж байж гайгүй орчуулга гарах болов уу.

За тэгэхээр яг одоогоор санаанд орсон зүйлс гэвэл энэ л байна. Шуудхан л ийм ном орчуул тийм ном орчуул гэж зөвлөөд байх зүйл надад алга. Би өөрөө ч учиргүй их бичгийн хүн болчихож амжаагүй байгаа учир бусдыг сургахад арай эрт байх шиг байна. Юутай ч номын цагаан буян дэлгэрэх болтугай.