Sunday, February 15, 2009

Mozilla l10n project

Сая хоёр өдөр болж өнгөрсөн Мозиллагийн ивээн тэтгэсэн Workshop (энийг юу гэж орчуулах вэ?)-д оролцлоо. Сонин сайхан юм их байсан ба эдэн дундаас Мозиллагийн нутагшуулалтын төслийг бас хальт сонирхоод авлаа. Тэгсэн Мозиллагийн нутагшуулалтын багийн ахлагч Сэт Биндернагел хэмээх нөхөр Монгол дахь нутагшуулалтын талаар сонирхож байна. Миний хувьд энэ талаархи тодорхой мэдээлэл байхгүй ба одоо байгаа Галт Үнэг 3.0 хувилбар хэний орчуулгаар яаж явагдсан энэ тэрийг ч бас сайн мэдэхгүй учир дэмий л манайд нээлттэй эхийн бүлгэмүүд байдаг иймэрхүү юм болвол нааштай хандах байх аа л гэсэн юм ярьлаа.

Миний мэдэхээр Галт Үнэгийн орчуулга 100% болж чадаагүй ба зарим нэг үг хэллэг дээр ч засаж залруулах юм байгаа мэт. Ганц Галт Үнэг гэлтгүй Мозиллагаас гаргаж буй бусад төслүүдийн нутагшуулалт ч үүнд орох бололтой.
Дашрамд сонирхуулахад хоёр өдрийн өмнө Мозилла Лаб нь Биспин хэмээн вэб суурьтай Хөгжүүлэлтийн Багц Багаж (IDE) гаргасан ба бета хувилбарыг нь туршиж үзэхэд буг ихтэй ч нэлээн томоохон шинэ дэвшил болсон мэт санагдсан. Мөн 3.1 хувилбартаа багтах шинэ шинэ боломжуудын талаар ярилцсан нь нэлээд сонирхол татсан ба Вэбийн Нээлттэй стандарт, HTML5, SVG, Canvas зэргийг энэ хувилбартаа түлхүүхэн дэмжихийг оролдсон бололтой. Canvas ашиглан ойрын хугацаанд гурван хэмжээст графикийг (одоо байгаа хувилбараа нэлээн сайжруулж) сайтар дэмжихийг оролдож байгаа гэнэ.
Мөн Сэтийн яриагаар бол l20n буюу l10n-ий 2дахь хувилбар нь пайтон дээр суурилсан Мозиллагийн нутагшуулалтын шинэ санг ашиглах тусдаа нутагшуулалтын зарчим бөгөөд энэ нь түүнийхээр бол тун удахгүй Мозилла 2.0 гарахын эхлэл болох бололтой.

Би хувьдаа нутагшуулалтын төслийг ихээхэн дэмждэг. Нэгэнт бид шинээр дугуй зохиохын дайтай ажил болгож өдийг хүртэл хөгжөөд ирсэн програм хангамжуудыг нойл сууриас нь эхлэн дахиж бичиж чадахгүйгээс хойш одоо нэгэнт ашиглагдаад явж буй хамгийн шилдэг, хамгийн сүүлийн үеийн гэсэн уямжуудыг өөрсдийн болгон нийцүүлвэл манай өвөө эмээ шиг хүмүүс тооцоолуур ашиглан ойр зуурын ажил хийхийн тулд заавал Англи хэл сурах шаардлагагүй болох юм.
Саяхан Алтансүх тэргүүтэй Нүүдэлчид 2.0 багийнхан Жүүмлагийн Монгол дахь албан ёсны нутагшуулалтын баг болсон байсан. Жүүмлаг манайхан үнэгүй, амархан учир буг ихтэй гээд л байдаг. Үнэндээ тохиргоо, шийдлээсээ л хамаг юм шалтгаална гэж би хувьдаа дотроо боддог юм. Хэрэв Жүүмла Монголоор бүрэн орчуулагдаж Монгол хэл дээрхи гарын авлага, сургалт энэ тэр бий болоод ирвэл юу боллоо гэж тийм цоорхой ихтэй вэб гаргаад байх билээ. Энэ нь шинээр АУС зохион бүтээхээс л хялбар бөгөөд хямд тусах байлгүй.
Монголд одоогоор оюуны өмчийн тухай хууль журам тодорхой цэгцрээгүй байгаа учир мэргэжлийн бус хүмүүс угаасаа л аливаа уямж нь үнэгүй байдаг гэж ойлгоод сурчихсан бололтой. Энэ бүхэн хэзээ нэгэн цагт гольдролдоо орох үед хүмүүс хаалттай програм хангамжаас татгалзаж нээлттэй бөгөөд чөлөөт уямжид шилжиж эхлэх биз. Саяхан нэг сэтгүүл дээрээс "Эдийн засгийн хямралын үед нээлттэй бөгөөд чөлөөт програм хангамж нь урьд өмнөхөөсөө улам ч их хэрэг болох болно" гэсэн өгүүлбэр уншиж байсан. Эдийн засгийн хямрал удаан үргэлжлээсэй гэх нь ч арай хаашаа юм гэхдээ тэр ерөөл бат орших болтугай