Saturday, February 16, 2008

Self identity

Зэ энэ блог гээч зүйлд чинь салхи оруулаагүй овоо удсан байх чинь. Өдөр тутмын хичээл, хоног бүрийн хоолноосоо илүү гарч цаг заваа зохицуулж чадахгүй байгаа өөрийгөө буруутгасугай. Гэхдээ цаг зав гэхээс гадна өөрөө юу ч мэдэхгүйгээр бусдад баахан мэдэмхийрээд байгаа юм шиг санагдаж өөртөө жаахан завсарлага авч хоосон шахуу толгойгоо бага ч гэсэн цэнэглэх гэж жаахан үзлээ. За энэ бүхнийг үл нуршин нуршиж сонин сайхнаасаа өгүүлвэл:

Б.Цэнддоогийн “Монгол юм” нэртэй нийтлэлийг уншихад сэтгэлд хамаагүй ойрхон бууж байх юм. Бидний үндэсний хэмээн тодотгодог хоол унд, хувцас хунар гээд л хамаг зүйлс маань дан ганц өвөг дээдсийн маань “уран бүтээл” биш тодорхой нэгэн байдлаар бусдаас хуулсан, өөрсдөдөө зориулж modification хийсэн зүйлсийн үр дүн бөгөөд бид дан ганцаар бусдаас хуулж байгаагүй, бусад нь ч бас биднээс хуулж байсан гэдгийг гайхамшигтайгаар илэрхийлжээ. Зохиогчийн өөрийнх нь байнга давтах дуртай “Монгол хүн л хэрэглэж байгаа бол Монгол үндэсний юм” гэдэг аксиом яагаад ч юм Монгол гэдэг орчингоос тэс ондоо ертөнцөд байгаа надад бодитойгоор мэдрэгддэг зүйл гэх үү дээ. Дөнгөж өнөөдөр л гэхэд Монголоос нэг хүн ирж тал годгор хиам бидний хэдэн харчуудад өгсөнд арай л дээр нь зодоон болохоо шахлаа. Байнга өлсгөлөн байдаг ядуу оюутан мань мэтэд нь бол Монголоос ирж байгаа тал хиам гэдэг бараг л гулууз алтны дайтай эд л дээ. Арай л грамлах нь холгүй юм болж байж хэд хуваагаад байхгүй байгаа нэгэндээ цааш нь далд хийж тавив. Хүлхэх нэг нь хүлхэж долоох нэг нь долоон байж өөрсдийнхийгөө идчихээд нөгөө цааш далд хийсэн хуруун чинээ зүсэм хиаман дээр бүгдийнх нь нүд уначихсан зогсож байна. Аваад идчих хүсэл бүгдэд нь байсан ч гэсэн эзнийх нь царай хиаман дээрээ харагдаад дэмий л шүлсээ гүдхийтэл залгицгаагаад л холдох ажээ.

Оюутан амьдралаа гэж хөгжилтэй ч юм шиг... Гол нь үүгээр юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл бид өдөр тутмын хоол унд, амттангаар угаасаа дутаагүй. Гагцхүү бидний self identity болох Монгол гэдэг газраас ирсэн үмх хиам тал нутгийг минь амтагдуулах шиг болж арай л нүдний нулимс цийлэлзсэнгүй. (жаахан уран зохиолын хэтрүүлэл шүү. хэхэ) Гэтэл яг үнэндээ хиам гэдэг маань өөрөө Монгол үндэсний “юм” мөн бил үү? Гагцхүү бид Монголд хэрэглэж дадсан болохоор л, Монголоос ирсэн болохоор л энд байдаггүй болохоор нь л (байгааг нь хиам гэж хэлэхэд бас арай хэцүү) бид Монгол “юм” хэмээн хүлээж авах ажээ. Яг үүнтэй төстэй жишээ Монголд үйлдвэрлэдэггүй боловч Монголд бидний татдаг байсан тамхи, Эрээн Бээжингээс ихэвчлэн орж ирдэг боловч Монголынх юм шиг л бидний биед зохицдог хувцас хунар, ахуйн хэрэгцээний жижиг сажиг хамаг л зүйл дээр илэрч “Монголоос ирсэн” гэдэг хоёр үг нь л тухайн барааны үнэ цэнийг илтгэх ажээ. Тэгэхээр үндсэрхэг ч юм уу үндэсний ч юм уу тэр үзэл яг үнэндээ юуг илэрхийлдэг юм бэ?

Саяхан хэд хоногийн өмнө Энэтхэгийн Махараштра мужийн нэг нөлөө бүхий улстөрч өөр бусад мужуудаас ирсэн хүмүүс ажлын байрыг нь ихээр эзэгнэх болж Махараштра хүмүүс өөрсдөө дандаа ажилгүй байна, иймээс тэдгээр хүмүүс нутаг руугаа буцацгааж Махараштра хүмүүст ажлын байрыг нь султгаж өгөх хэрэгтэй гэсэн утгатай юм ярьчихсан бололтой. Ядуу, боловсролгүй хийх юм нь олдохгүй гудамж метрлээд явж байдаг түм буман Махараштранууд энэ үгэн дээр дөрөөлөөд босохгүй яах вэ. Өөрсдөөс нь өөр царай зүстэй, өөр аялгатай хэлээр ярьж байгаа л бол барьж авч зодож нүдээд нэлээн л юм болсон бололтой. Мань мэт нь ч хомрогонд нь өртчихөөс айж гэртээ бүгэж суусаар байтал саяханаас нэг юм намжлаа. Үүнийг яг ямар үзлээр гарч ирдэг ямар –изм гэх вэ гэдэг тун хэцүү санагдаад байгаа юм. Энэтхэгүүд нь Энэтхэгүүддээ үндсэрхэг үзэл гаргалаа ч гэлтэй биш. Гэхдээ ямар “мужирхаг” үзэл ч гэлтэй биш. Манайхны “дов жалганы” үзэл гэдгээс арай өргөн хүрээнд илүү олон хүн хамраад байгаа болохоор Монголд сумын төвийн хэдэн залуус өөр сумынханыг барьж авч зодож байгаатай жишиж арай л болохгүй байгаа юм.

Надад бодогдож байсан ганц зүйл маань гэвэл энэ Self Identity гэх махчилж орчуулвал таних тэмдэг хэмээх зүйл л энэ бүхэнд буруутай юм шиг. Хүний нийгэмд хэн нэгэн нь онцгой содон авъяас чадвартай л нэгэн биш бол зөвхөн өөрөө өөрийгөө илэрхийлнэ гэж хэзээ ч байхгүй байх. Ядаж өөрөөс нь арай дээгүүр байр суурь бүхий ямар нэг грүп, бүлэглэлийн төлөөлөл болж байж амьдрах боломжтой байдаг. Даяаршил интеграцийн дарамт хаа сайгүй болсон өнөөгийн дэлхий ертөнцөд томоохон нийгмийн өчүүхэн хэсэг болж явах нь хүнд эргээд асар их стресс авчирдаг бололтой. Үүндээ ч тэр том нийгмээс ялгарах өөрийнх нь таних тэмдэг болох өнөөх Self Identity гэдэг юм руу хошуурдаг байх. Self Identity нь юу ч байж болно, тухайн хүний эх орон, амьдарч байсан хот, сурдаг сургууль, арьсны өнгө, шашин, хэл соёл бүгд орох байх. Жишээ нь Пүнегийн их сургуулийн оюутнууд дотроос бид гадаад оюутан гэдгээрээ ялгарах жишээтэй. Гадаадууд нь нэг дор, Энэтхэгүүд нь нэг дороо бөөгнөрөөд л. Дахиад гадаад оюутнууд дотроос мань мэт нь онигорууд хэмээгдэх Непал, Бутан, Япон, Солонгостойгоо илүү ойрхон байх жишээтэй. Энэ хэд дотроосоо ч дахиад Монголчууд гэдгээрээ ялгарна. Яг үүнтэй адилхан Арабууд ижил хэлээр ярьдгаараа дотроо нийлж байхад, ижил шашин шүтдэгээрээ Ирануудтайгаа мөн ойрхон.

Энэ бүхэн байх хэрэгтэй эсэх, зөв бурууг бүү мэд. Гагцхүү хүн төрөлхтөний хувиа хичээсэн зан нь өдий хэмжээний хөгжилд хүргэсэнтэй адил энэ үзэл ч бас бүлэглэлүүдийн хооронд өрсөлдөөн гаргаж ирдэг байж магад. Монголд “би үндсэрхэг үзэлтэн” хэмээн цээжээ дэлдэж скандал үүсгэн, рок хувцаслаад (тийм л үндсэрхэг юм бол яагаад Монгол дээл өмсөж хужаа нартай зодолддоггүй нь сонин) явж байдаг нөхдүүдийг ч нэг талаас буруутгахын аргагүй юм шиг. Тэд ч бас ялгаагүй л Self Identity гээч зүйлээ, Монгол гэдэг нэрээ гаргах гэж хичээж яваа нь үнэн. Гагцхүү үүнийг тэмцэл биш өрсөлдөөн гэдэг утгаар нь л хүлээж авах ёстой болов уу…

18 comments:

Onchuul said...
This comment has been removed by the author.
Onchuul said...

zvgeer xiamiig bi MONGOL xool gej nerlexgvi l dee.gexdee xar bagasaa idej ussun. xvnii xamgiin erxem tsag bolox xvvxed nasand ni xolbootoi baidag boloxoor tegj ix anxaaral xanduulsan baix gej bodoj baina. gexdee MONGOL xiam chini xamgiin goyo sh dee.xuldaasaar bish jinxene taliin bordoogvi maxaar xiisen baidag boloxoor arai uur baidgiin... gexdee ter maxand bas uchir bii...

yur ni bol xvn xaana yurunxii bolowsrol ezemshsen ter ni ix vndserxeg vzeld nuluuldug yum shig baina lee. minii odoonii vzsen turshlagaar...

izumi

Bayasum said...

Таалагдлаа. бүр хиам идмээр санагдчихлаа..

Оогий said...

.... ursulduun gedeg chin unen ug bna

Pearle Deppsu said...

Сайн байна уу?
Ингэхэд та чинь хэдэн жил оюутан байгаа билээ? Ер нь нийт хэдэн жил сурч байна даа? Бага, дунд, бүрэн юутай ийтэйгээ?

Pearle Deppsu said...

Сайн байна уу?
Ингэхэд та чинь хэдэн жил оюутан байгаа билээ? Ер нь нийт хэдэн жил сурч байна даа? Бага, дунд, бүрэн юутай ийтэйгээ?

Anonymous said...

@Pearle deppsu
chamd yamar hamaa bna aa, hugshuun, sonirhood bga yum uu. LOL

Anonymous said...

@Pearle deppsu
chamd yamar hamaa bna aa, hugshuun, sonirhood bga yum uu. LOL

Pearle Deppsu said...

TO Монгол
Би найз залуутай. Тэглээ ч энэ асуултыг өөрөөс чинь асуугаагүй.

Их олон жил сурахаар ямар сэтгэгдэлтэй болдог талаар л мэдэх гэсэн юм. Би 25тай нэг хүнийг мэднэ. Одоо болтол оюутан нэрээсээ салаагүй. Тэгээд тэр хүн хэлэхдээ "Одоо ч залхаж байна шүү" гэсэн шүү юм ярьсан. Тэгээд танд ямар сэтгэгдэл одоо төрж байна?

Anonymous said...

^yamar heruulch yum be gesen setgedel torj bna shu.

P.S. uunees chamaig naiz zaluutai gej medej avlaa, naiz zaluutai yum chinii emegtei bj taarahnee gej medej avlaa. Thx 4 info. LOL

arjuna said...

hezee ni i ch bilee hindustan times deer Mumbai losing our Grace gesen niitle garchisan baisn shig sanagdaj bn U.P M.P uur muujuudas biluu heden myngan amidaral haisan durvegchind shilchigchid irchihsen baidliig ulam hundrelj bga suragtai yum bichihsen bsan uridah heden halturuuda shideegui baij baital deereees nemegdeed ireed baihaar nuguu bollyboodiin tuvlurdug baychuud bdg gazar nuluu buhii turchid tiirerhu medegdel hiisen baij madagui yum tgd deerees enetheg uuru tom oron mujiin ylgaral ihtei bdg gazar murguldun er ni garah ni aragagui baih l da

arjuna said...

mongol-d gesen huduunuus irsen shiljigchid hulgai deerem huchind holvodoh daamgai shu de cultivate gui bagu -nuud ubiingiin huuhed huduunees irsen huuhed ylgagdana l da bi archilal urnuus hoishih uiig shiljigchidiig hamruulj helj bagaan yum shu neg heseg zhioliin duu mandlaa shu de nugu opera duulah ystoi surguuling tugssun humuus chini zohioliin duulaad yvaad bdg.

arjuna said...

Deer ued nuguu Roman empire citizenship-iig gaviya baiguulsan humuust erh olgogdog bsan shig.., self identity ingej l oilgoj l ydg shu de yugara iluu bna yugaara ylagrch bna tugeer identity.

Баасандаваагийн ДӨЛГӨӨН said...

Хөгшөөн юу байна? Хиаман дээр алалцаад завгүй байсым бий вий!!! хэхэ, за тэгээд сонин хачинаасаа маньдаа мэйл бичээрэй. одоо ч удахгүй ирлээ дээ.
Амжилт хүсэе!

Anonymous said...

mongolchuudaa yu bolj bna aa.
solongost ohiduudiig maani yaj bna. doorhi hayagaar iim yum bna shu

http://mglclub.com/data/view.php?id=busguichuud&page=1&sn1=&divpage=2&sn=off&ss=on&sc=on&select_arrange=headnum&desc=asc&no=14946

hi ene odriin mend bi end so huntei gerlej irsiin maa tegeed ireed udaagui b.na solongost iim muuhai hodoo gazar b.dag gej tosoolson ch ugui tegeed end oir havid yrdoo l heer tal b.dag end oirhon neg emee ovoo nar b.dag tosgon b.dag yum bilee tiishee l haaya yvdag end amidrah nohtsol unheer muuhai b.na tegeed bas namaig mongolruu utsaar yrilaa gej zodson tegeed bi ter juulchilj ogson gazar ne handsan nemer bolsongui udahgui hurim ne bolno gesen bi endees yvmaar b.na uneheer hetsuu b.na tegeed hurim hiisnii daraa endees zugtval yah bol ymar negen muu zuil boloh bolovuu nadad iimerhuu yumnii talaar meddeg hun b.val zovlooch guij b.na

М.Огоо said...

Bugded ni tnx for the comment.
Pearled: Bi ni niit gadaad mongol, deed doodgui 13 jil surch bna. Odoohondoo bol zalhah arai boloogui l bga gej bodoj bgaa sh dee. Dunduur ni olon jil choirson bolohoor ingeed hogshirson hoinoo bachelor hiigeed yavaad bhgui yu
Ganzorigt: Chi haana bdag ym be hogshoon? nadtai otgonpurew@gmail.com gej chadval holboo bariarai hu
Confid: Hogshintoigoo holbogdolgui udsan bna shuu. Zavtai bolohooroo sonin saihan ihtei mail bichnee

A.Амарсайхан said...

Хиам яах вэ. Жаахан хуучрах янз орчихсон гургалдай нэгийг хийцтэй цайнд хаяж идэхсэн.

Shuleg said...

Ogoo gaigui tsoohon jil surjiigaan bnoo,hehe.

Minii neg tanidag huuhed za baiz yu ve barag 16 dahi jildee surch bna,odoo jiliin daraa bachelor-oo duusgahiin gesen. Gehdee hamgiin sonirholtoi ni mani hun 1-rt tasraltgui surguuliar yavj bna,2-rt odoo surchiigaagaa duusgachaad ahij surna gejiilee shdee,urgeljluuleed.

Bi lavdag 14 jil arai chuu suraal shuud zalhsan,hehe