Wednesday, January 06, 2010

Тооцоолон бодох үндэс

Нэлээн дээр үед юм бичих хобби хөдлөөд бичиж байсан эссэгээ оллоо. Цааш нь үргэлжлүүлж бичнэ гэж тухайн үедээ бодож байсан боловч өнөөг хүртэл сөхөж хараагүйгээ сая л мэдлээ. Файлууд дотор маань хэнд ч хэрэггүй зэвэрч хэвтэхээр гээд энд тавьлаа.

Хүн төрөлхтөн анх үүссэн цагаасаа л тооцоолол хийх хэрэгцээ шаардлагатай тулгарч байжээ. Овог аймгийнхаа гишүүдийн тооноос эхлээд л ан гөрөө хийхэд хүртэл тооцоо хийх шаардлага гарч тухай бүрт нь тархи тооцоолуурын үүрэг гүйцэтгэдэг байлаа. Яваа яваандаа ойр зуурын тооцоон дээр гар ажиллагаатай арга хэрэгсэл ашиглах болов. Эдгээр нь хуруугаа оролцуулж тоолох, чулуу орлуулах гэх зэрэг байлаа. Тухайлбал дижитал гэдэг үгний “digitus” хэмээх үндэс нь эртний Грекээр “хуруу”, харин калкулятор буюу бидний нэрлэж заншсанаар тооны машин хэмээх нэрний үндэс “calculus” гэдэг жижиг чулууг илэрхийлдэг үгнээс үүсч байж. Эдгээр эртний арга хэрэгслээс саяханыг хүртэл хэрэглэгдэж ирсэн нь сампин байна.

Яваа яваандаа хүмүүсийн хийх тооцоолол улам гүнзгийрч илүү хүндэрч эхлэв. Энэ үед гар аргаар тооцоолох эдгээр хүн-тооцоолуурын арга хоёр сул тал харуулж эхлэжээ. Үүнд:
  1. Хүн-тооцоолуурын ажиллах хүчин чадал хязгаартай ажээ. Энгийн үржих хуваах үйлдлийг хийхэд хүн хэдхэн секунд зарцуулах боловч хэдэн сая дараалсан ийм үйлдэл хийнэ гэдэг хүний санаанд багтамгүй их ажил болох ажээ.

  2. Хүн-тооцоолуур маань алдаа гаргах магадлал өндөр. Урт урт тэгшитгэл бодож тооцоо хийх үед ямар ч мундаг математикч мартаж санахаас эхлээд жижиг сажиг алдаа гаргадаг байна.

1794 онд Францын засгийн газар математикийн загварчилсан хүснэгт гаргах томоохон хэмжээний төсөл эхлүүлэв. Эдгээр хүснэгтэд 1-ээс эхлээд 200,000 хүртэлхи тооны логарифм олох зэрэг ажил орж байв. Энэ ажилд 100 гаран хүн хөлсөлж томоохон математикчид хажуугаар нь хянан дан гараар хийсээр уг төслийг хоёр жилийн дотор дуусгасан гэдэг. Эдгээр ажилчид алдаанаас сэргийлэхийн тулд хоёр хүн нэг тооцоог нэгэн зэрэг цаасан дээр нэмэх хасах үйлдлээр хийж байсан байдаг. Өнөөгийн дижитал компьютерийн тусламжтайгаар өдгөө хэдхэн минутын дотор эдгээр хүснэгтүүдийг бүтээж болно...

2 comments:

A.Амарсайхан said...

Одооны хүүхдүүд тоонд сайн болж байгаа. Найзаа сонгохдоо маш сайн тооцоо бодно. Хүүхнүүд нөхөрт гарахдаа бас тооцоолдог болсон. Тооцоо хөгжиж байна өө

Anonymous said...

Хэ хэ хэ яг үнэн :DD