Engineering in India Part 2

Инженерийн боловсролын нэр хүндийн талаар нэгэнтээ дээр дурдсан. Даяаршлын үр шимээр хожиж яваа хүмүүс болох Энэтхэгүүдийн хувьд энэхүү science, engineering чиглэл нь дэлхийн тавцанд гарах түлхүүр нь болж өгдөг. Тиймдээ ч үүндээ дэндүү их ач холбогдол өгнө. Ганцхан жишээ гэвэл миний сурч буй инженерийн нэг жилийн төлбөр коллежоосоо хамааран 3300-3500$ байхад эдийн засгийн онол гэсэн мэргэжил коллежоосоо хамааран 300-400$ байх жишээтэй.

Төлбөртэйгээ шууд хамааралтайгаар хичээлийн агуулга нь ч өсөөд явчихна. Юу гэвэл BA буюу Bachelor of Arts (дотор нь эдийн засгийн онол, нийгэм судлал, улс төр судлал энэ тэр гэсэн мэргэжлүүд ордог) бүтэн жил буюу 2 семестэрийн турш 6 онолын хичээл үзэж байхад инженерүүд зөвхөн нэг семестерт 5 онолын хичээл 3 дадлага хичээл үзнэ.

Тэгэхээр нэг жилийн дотор инженерийн оюутан 10 онолын хичээлийн шалгалт 6 дадлага хичээлийн шалгалт өгөх ба нийт өгч буй эдгээр 16 шалгалтынхаа ядаж 13т нь тэнцэж байж дараагийн курстээ орох эрхтэй болно.

Надад бас нэг сонин санагдаж байсан зүйл гэвэл энд сургуулийн Admission буюу сургуульд сурах эрхийг ганцхан жилээр өгдөг. Жишээ нь анх Монголоос ирж байгаа оюутанд зөвхөн нэгдүгээрт курст сурах эрхийн бичгийг нь л өгнө гэсэн үг. Тухайн оюутан нэгдүгээр курстээ дээр дурдсан шаардлагыг хангаж тэнцлээ гэсэн тохиолдолд хоёрдугаар курсийнх нь Admission-ийг өгөх жишээтэй.

Монголд би лав их сургуулийн шалгалтыг тэнцэнэ гэж өгч байснаа санадаггүй юм даг. Аль болох өндөр оноо авах гэж л шалгалтанд бэлддэг байсан. Энд ирээд л анх надтай нийлээд бараг бүх оюутнууд өнөө 13 шалгалтынх нь босгыг л давчих гэж яаж нойр хоолгүй суудгийг үзсэн юм даг.

Оюутан шалгалтнаас нийт 100 оноо авах ёстойгоос 40-ийг нь л авбал тэнцдэг. Гэхдээ энэ 40 оноо маань их марзан. Манайхны сэтгэхүйд тогтсон Америк маягийн тестийн систем биш Британи маягийн уламжлалт хэлбэрээр. Тийм болохоор яг тэдэн асуултанд зөв хариулсан учир тэд авах ёстой гэсэн хүлээлт байх аргагүй. Шалгалт өгч буй тухайн хичээл 6 Unit буюу бүлгээс тогтоно. Шалгалтанд энэ Unit болгонтой холбоотой нэг нэг асуулт буюу 6 асуулт л ирнэ. Энэ 6 асуулттай холбоотой мэдэх бүхнээ 3 цагийн турш гараа сарвайтал бичиж байгаад гарч ирэхэд хурууны өндөг мэдээ алдсан байх тохиолдол ч зөндөө.

Гээд чиний бичсэн зүйлийг шалгаж буй хүн яаж дүгнэх нь бас бүрхэг. Ядаж л гаргацтай цэвэрхэн үг, найруулгын алдаагүй бичиж схем зургуудыг бүгдийг нь зурсан байхад 10 онооны асуулт байвал 6,7 оноо өгөх жишээтэй. Энэтхэгүүдийн хувьд 100% гэсэн ойлголт байдаггүй. Анх ирж байхад миний дүнгийн хуудсан дээрхи 100% гэсэн дүнг хараад сургалтын албаныхан тачигнатлаа инээж байж билээ. Хүн ямар нэг зүйлийг 100% эзэмшинэ гэж хэзээ ч байдаггүй гэсэн философитой хүмүүс.

Тэгэхээр дээрхи 10 онооны асуултанд яаж ч хичээгээд хамгийн дээд тал нь 8-9 оноо л авбал их юм. Иймэрхүү байдлаар тооцоололт хийгээд явахад дор хаяж өнөө 6 бүлгийн 4-5 бүлгийг нь яс мэдэж байж 40 оноо зулгааж шалгалтанд тэнцэх магадлалтай.

Pune University-ийн Энэтхэг дэх бусад сургуулиудаас ялгардаг ганц том ялгаа байдаг гэсэн. Энэ нь шалгалтын өндөр стандарт. Өнөөх 6 бүлэг хичээлийг хоёр хэсэг болгон гурав гурван бүлгээр нь хуваадаг. Хоёр хэсэгт нь зориулж шалгалтанд хоёр тусдаа цаас ирнэ. Эхний 3 бүлгийн хариултыг зөвхөн эхний хэсэг дээр нөгөө хэсгийнхийг нөгөө цаасан дээр л хариулна. Энэ хоёр цаасан дээр миний шалгалтанд орох суудлын дугаар байх ба хоёр цаас тусдаа хоёр тийшээ салаад явна. Хоёр өөр газар хоёр өөр хүн шалгана. Хэн нь ч ямар хүний материал засаж байгаагаа мэдэх аргагүй нөгөө хэсэг дээрээ хэдэн оноо авсан нь ч мэдэгдэхгүй. Эцэст нь дахиад өөр хүний гарт өнөө хоёр хэсгийн цаас ирж уулзахад л тэр хоёрыг нэгтгэж дүнг нь бичээд болоо.

Инженерийн шалгалтыг Пүне даяар байх 100 гаруй инженерийн коллежид яг нэг өдөр нэг цагт зэрэг эхэлнэ. (бусад мэргэжлийнхэн ч адил зарчмаар гэхдээ өөр өдөр) Шалгалтын хувиарыг Pune University-ээс гаргасан хойно ямар ч exception байх аргагүй. Хөл гараа хугалчихсан хүмүүс хүртэл яг шалгалтын үеэр өргөдөл гаргаад өөр ангид ганцаараа сууж өгдөг. Бичих чадваргүй болсон зарим нь хажуудаа харуултайгаар хамаатан садан найз нөхөддөө хэлж бичүүлдэг тохиолдол ч бий.

Энэтхэгүүд юм бүхэнд хариуцлагагүй, цалгар, назгай ханддаг. Тэгсэн мөртлөө шалгалтын бүх зүйл л гайхамшигтай яв цав явагдана. Яг цагтаа эхэлж, яг цагтаа дуусна, дүрэмд дурдаагүй л бол ямар ч онцгой тохиолдол байсан зөвшөөрөхгүй гэх зэргээр. Яагаад ийм байдгийнх нь учрыг саяхан л ойлгосон. Юу гэвэл сарын өмнө B.Commerce-ийн шалгалтын үеэр нэг коллеж дээр тест задалсан гэсэн. Үр дүнд нь B.Commerce-ийн өнөө шалгалтыг 10 хоногоор хойшлуулж тест задалсан сургууль дээр Pune University-ээс баахан арга хэмжээ авч мандатыг нь хураагаад дараа нь хамаг ажилчдыг нь цагдаа нар дээлийг нь нөмрүүлээд аваад явсан. Ямар нэгэн тохиолдлоор тест задалсан эсвэл шалгалтын материал засах гэсэн оролдлого гарвал эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэдэг хуультай юм гэнэ.

Дахиад л таслах боллоо. Хэтэрхий том сэдэв барьж авсан бололтой. Маргааш дахиад үргэлжлүүлье

Engineering in India

Education is the chief defense of a nation

Burke

БНЭУ-д ирээд бараг гурван жил боллоо. Инженерийн боловсрол олж авах гэж Энэтхэгийн засгийн газрын тэтгэлгээр бэдэрч яваа минь энэ.

Манай электроникийн багш нэг удаа биднээс engineer гэдэг үгний утгыг асууж билээ. Бид ч санаандаа орсноороо engine (хөдөлгүүр) гэдэг үгнээс гаралтай энэ тэр хэмээн буудаж байтал мань эр in genius буюу сод ухаантан гэсэн үгнээс гаралтай хэмээн тайлбарлаж билээ.

Үнэндээ инженер гэхээр манайхны сэтгэхүйд л ТИС-ийн хэдэн архичид санаанд буугаад байдгаас уг нь нийгмийг чирч явдаг хамгийн оюунлаг хэсэгт эмч, инженер хоёр ордог гэх.

Юутай ч Энэтхэгийн инженерийн боловсролын талаар зөвхөн өөрийнхөө мэдэх хүрээнд бусадтайгаа хуваалцъя гэж бодлоо. Гэхдээ би бусад улс орон дахь инженерийн боловсрол ямаршуу төвшинд явагддагийг сайн мэдэхгүй, Энэтхэгийг мөн хөндлөн гулд аялж арай амжаагүй болохоор миний бичсэн болгоноор Энэтхэгийг ч юм уу инженерийн боловсролыг дүгнэнэ гэвэл өрөөсгөл асуудал болох байх.

За юутай ч өөрийнхөө мэдэх Пүне хотын хэмжээнд боловсролын талаар авч үзвэл: Пүне хотын их сургууль буюу Pune University нь Махараштра мужийн нийслэл Мумбайгаас 200-аад км зайтай байрлах Пүне хотод анх 1948 онд байгуулагджээ. Байгуулагдсан цагаасаа засгийн газрын ивээл дор байсан ба Махараштра мужийн эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжил нь энэхүү мужийн голлох их сургууль болох Pune University –г нэлээд өндөр стандартад барьж байх онцгой шаардлага болсон гэдэг. Өнөөдөр Энэтхэгийн нийт мөнгөний эргэлтийн 34% нь Махараштра муж түүний дотор Мумбайд төвлөрч байдаг гэсэн. Яг энэ их мөнгөний эргэлтээс 200-аадхан км зайтай байрлах мужийнхаа хувьд ганц урдаа барих сургууль нь гээд бодохоор засгийн газраас өндөр шаардлага тавигддаг нь аргагүй биз. Тиймдээ ч Энэтхэгүүд өөрсдөө Eastern Oxford энэ тэр хэмээн сүржин нь аргагүй Пүне-гээ өргөмжилдөг. Яг үнэндээ бол Энэтхэгтээ л Оксфорд болдог байж магадгүй.

Миний ойлгосноор Pune University нь одоо бараг шалгалт авч диплом үйлдвэрлэдэг төдий газар болсон юм болов уу даа. Бусад газар их сургуулийн систем нь ийм байдаг эсэхийг бүү мэд. Ямартаа ч аутсорсингийн эх нутаг дахь энэ сургууль өөрөө франчайсингаар амьдардаг юм шиг байгаа юм. Юу гэвэл Пүне хотын хэмжээнд байх 228 хувийн коллеж тодорхой стандарт шаардлагыг хангасны эцэст Pune University-ийн нэрээр хичээл заах эрхтэй болно. Өөрсдөө төлбөрөө тогтооно, оюутнуудаа өөрсдөө элсүүлнэ, Pune University-ийн хичээлийн төлөвлөгөө, стандартаар хичээлээ заана. Семестер дуусахад Pune University-ээс хүмүүс ирж шалгалт аваад дүнг нь гаргаж буцаагаад коллежид нь явуулна. Оюутнууд сургуулиа төгсөхдөө Pune University-ийн диплом авна. Харин хэр их юм сурч чадах нь ямар коллеж сонгож орохоос шалтгаална.

За тэгэхээр би тухайлбал Pune University-ийн харъяанд байх MIT буюу Maharashta Institute of Technology (Massachusetts Institute of Technology-ийн яг хуулбар байгаа биз) хэмээх коллежид B.E Comp буюу Bachelor of Computer Engineering гэдэг мэргэжлээр сурдаг.

Манай коллеж болох MIT нь нийт Энэтхэгийн хувийн коллежууд дотор чанараараа 13-т ордог гэсэн. Тэгэхээр бас муугүй л сургуульдаа орох байх. Мэдээж хэрэг үүнд IIT (Indian Institute of Technology) эд нар өрсөлдөөгүй нь ойлгомжтой. Юу гэвэл тэд чинь засгийн газрын онцгой ивээл доорхи сургуулиуд. Гэхдээ л 6-хан сая хүн амтай Пүнед 100 гаран инженерийн коллеж байдаг байхад 1 тэрбум хүнтэй Энэтхэг даяарх коллеж дундаас 13т орно гэдэг чамлахааргүй үзүүлэлт байх.

(Миний бас нэг боддог бодол гэвэл MIT гэдэг нэр тийм их амжилт авчирдаг юм бол Монголд ч гэсэн яагаад нэг MIT байгуулж болохгүй гэж? Mongolian Institute of Technology гээд л)

Жил болгон Робокон Индиа-г манай сургууль спонсорлож кампустаа хийлгэдэг. Харин энэ жил яаж ч болсон юм ABU Robocon 2008 Пүне-д тэр дундаа манай кампуст, манай коллежийн ивээл дор хийгдэхээр болсон байна лээ. Хөл бөмбөгийн ч олигтой талбай байхгүй шороо пургисан кампуст маань өнөө гадна дотны роботчид ирэхээр яана даа хэхэ. Робокон гэснээс 8 сарын 29-нд эхлэх Робоконд оролцох Монгол багийнханаа чадлаараа дэмжих гэж үзнээ. Үүнд өөр хотуудаар байдаг Монголчууд ч гэсэн ирж дэмжвэл болох юм шүү.

За за шөнө дундарчихлаа. Үүр цайхаас өмнө жаахан нойр аваад маргааш инженерийн боловсролын тухай үргэлжлүүлж бичнээ.

Айпль-Компьютер компанийг үүсгэн байгуулагч Стив Жобсын Стэнфордын их сургуулийн төгсөлтийн баярыг нээж хэлсэн үг

Стэнфордын их сургууль 2005 оны 6 сарын 12

Дэлхийн хамгийн шилдэг их сургуулиудын нэгний төгсөлтийн баярыг ийнхүү нээх болсон нь миний хувьд нэр төрийн хэрэг билээ. Би өөрөө коллеж төгсөж чадаагүй нэгэн. Яг үнэндээ энэ бол миний хувьд их сургуулийн төгсөлтийн баяр дээр анх удаагаа ирж байгаа тохиолдол маань. Өнөөдөр би та бүхэнд амьдралынхаа гурван сонирхолтой хэсгээс ярьж өгье.

Би Рийд коллежид 6 сар сурсны эцэст хаяад дахин элсэж 18 сар болсны дараа бүрмөсөн гарсан юм даг. Би яагаад сургуулиа хаясан бэ?

Энэ бүхэн намайг төрөхөөс өмнө эхэлжээ. Миний төрсөн эх залуухан коллежийн оюутан ганц бие эмэгтэй намайг төрмөгц үрчлүүлэхээр шийдсэн байв. Тэрээр гэхдээ хамгийн гол нь намайг коллеж төгссөн боловсролтой гэр бүлд үрчлүүлэхээр хатуу шийдэж нэгэн хуульчийн гэр бүлд намайг төрөнгүүт өгөхөөр бүхнийг зохицуулсан байлаа. Гэтэл яг намайг төрөх үед тэд гэнэт охин хүүхэд үрчилж авахаар шийдэх нь тэр. Ингээд хүүхэд үрчлэх гэр бүлийн жагсаалтанд байсан миний одоогийн эцэг эх рүү шөнө дунд хүүхэд үрчлэлтийн агентлагаас залгаж “Бидэнд нэг эрэгтэй хүүхэд байна. Танайх авах уу” хэмээн асуужээ. Тэд ч “Мэдээж” хэмээн хариулж. Харин төрсөн эх маань бүр сүүлд нь одоогийн ээжийг маань коллеж төгсөөгүй, харин аав маань бүр ахлах сургууль ч төгсөөгүй нэгэн болохыг олж мэджээ. Тэрээр үрчлэлтийн гэрээнд гарын үсэг зурахаас татгалзсан боловч одоогийн ээж аав маань намайг том болсон хойно заавал их сургуульд оруулна гэсэн амлалт өгснөөр зөвшөөрсөн юм гэнэ лээ.

Ингээд 17 жилийн дараа би их сургуульд орлоо. Даанч би хэтэрхий гэнэн загнаж бараг л Стэнфорд шиг үнэтэй коллеж сонгон ажилчин ангийн ээж аавын маань насаараа хураасан мөнгө зөвхөн сургуулийн маань төлбөрийг төлөхөд л зарцуулагдаж байгааг мэдэв. Зургаан сарын дараа надад энэ бүхэн ямар ч ач холбогдолгүй санагдаж эхлэв. Би амьдралдаа юу хийх гээд байгаагаа мэдэхгүй байсны дээр коллеж үүнд маань яаж туслахыг ойлгохгүй байв. Тэгсэн мөртлөө би ээж аавынхаа насаараа хураасан мөнгийг дэмий үрж байлаа. Ийнхүү би сургуулиа хаяхаар шийдэж өөрийгөө бүх юм сайхан болно гэдэгт итгүүлэхийг хичээв. Тэр үедээ баахан түгшүүртэй санагдаж байсан боловч одоо эргээд харахад энэ бол миний амьдралдаа хийсэн хамгийн зөв шийдвэрүүдийн нэг байжээ. Сургуулиасаа гармагц надад ямар ч сонирхолгүй санагддаг байсан хичээлүүддээ суухаа байж харин илүү сонирхолтой хичээлүүдээ сонгон хийж эхлэв.

Энэ бүхэн тийм ч аятайхан биш байлаа. Дотуур байрны өрөө байхгүй болсон тул найзуудынхаа өрөөгөөр шалан дээгүүр хоноглож байв. Ундааны шил цуглуулж 5 центээр буцааж өгөн хоол авч иднэ. Ням гариг бүр хот дундуураа 7 миль газар алхаж Хэйр Кришнагийн сүмд очиж ганц гайгүй хоол үнэгүй олж иддэг байв.

Даанч эцэст нь надад өөрийн сонирхол, зөн совингоо дагаж ийнхүү бүдэрч явах маань ямар ч утга учиргүй зүйл болон хувирч эхлэв. Нэгэн жишээ гэвэл:

Рийд коллеж тухайн үедээ хамгийн сайн калиграфийн (бичмэл бичлэгийн хэлбэр) курстэй байлаа. Кампусын (сургуулийн эдлэн) хаа сайгүй наасан зарлал, анонс, зураг бүхнийг гараар үзэсгэлэнтэй нь аргагүй калиграфдсан байдаг байв. Би сургуулиасаа гарчихсан хийх ажилгүй байсан тул Калиграфын курст сууж яаж ингэж бичдэгийг сурахаар шийдэв. Би сериф, санс сериф бичлэгийн хэлбэр, янз бүрийн үсэгний хооронд ямар янзаар зай авах зэргээр калиграфийг юу ингэж гайхалтай харагдуулдагийг сурав. Энэ бол үзэсгэлэнтэй, эртний хийгээд урлагийн нарийн мэдрэмж шаардсан байгалийн шинжлэх ухаан дангаараа хийж чадахааргүй эд байлаа.

Энэ бүхэн ирээдүйд миний амьдралд ямар нэгэн практик ач холбогдол өгнө гэсэн итгэл огтхон ч төрөхгүй байлаа. Гэвч арван жилийн дараа бид анхны Макинтош компьютерийг угсарч байх үед энэ бүхэн надад хэрэг болсон юм. Бид Мак-д калиграфийг яг л тэр чигээр нь загварчилсан. Мак бол анхны олон янзын бичлэгийн хэлбэр бүхий компьютер байлаа. Хэрэв би тэрхүү калиграфын курст суугаагүй байсан бол Мак олон янзын бичлэгийн хэлбэр, пропорциональ харьцаатай үсгийн фонтгүй байх байсан юм. Виндөүс яг тэр чигт нь Мак-ийг хуулсан учир одоогийн бараг л бүх персонал компьютер эдгээр фонтгүй байх байсан биз... Мэдээж хэрэг коллежид байх тухайн үед би хоорондоо уялдаа холбоогүй энэ бүхнийг урьдчилан харах боломжгүй байлаа. Харин бүтэн арван жилийн дараа эргэн харахад энэ бүхэн тодоос тод санагдаж байлаа.

Дахин хэлэхэд хоорондоо холбоогүй зүйлсийг чи урдаас харж таньж чадахгүй. Гагцхүү эргээд харахад чинь л тэд ямар нэгэн байдлаар холбогдсон байх болно. Тийм болохоор одооны учир холбогдолгүй бүхэн чинь ирээдүйд хэрэг болно гэдэгтээ итгэ. Өөрийнхөө зөн совин, хувь тавилан, амьдрал, үйлийн үр юу байдаг юм тэр бүхэндээ итгэ. Энэ зарчим миний хувьд хэзээ ч буруудаж байгаагүй бөгөөд амьдралд минь гарсан бүх л томоохон өөрчлөлтийг хийсэн юм даа.

Pirates of Silicon Valley

Өнөөдөр харин санамсаргүй явж байгаад сонирхолтой кино үзчихдэг байна шүү. Стив Жобс, Билл Гейтс нарын амьдралаар Warner Bros-ийн хийсэн хагас баримтат, хагас уран сайхны ч юм шиг (яг юу гэж тодорхойлдогийг сайн мэдэхгүй байна) өвөрмөц л кино байлаа.

Өмнө нь хэдийгээр аль алинийх нь талаар уншиж байсан боловч яг цэл залуугийнх нь амьдралыг нүдээр харна гэдэг (хэдийгээр уран сайхны найруулгатай ч гэсэн) өвөрмөц ажээ.



Кинонд Харвардын залуухан оюутан покерийн хоббитой хэтэрхий эмх замбараагүй амьдралтай (кинонд үүнийг нь өрөөнийхөө хаана унасан газраа тэр чигтээ унтчихдаг гэж тодорхойлсон байсан) Билл Гейтс, өвс татаж мансуурдаг, бага зэргийн гажигтай ч юм шиг, хиппи стильтэй Стив Жобс, дотны найз нь болох бүхнийг электроникжуулах сонирхолтой Стив Возниак нарын 1970-1980-аад онд Майкрософт, Айпль компаниудыг хөл дээр нь босгож байх үеийн үйл явдлыг харуулна.
Айплийн анхны гэрийн компьютерийг угсрах мөнгө олох гэж Жобс, Возниак нар бага насны хүүхдүүдийн төрсөн өдөр дээр очиж алиа салбадай болж жүжиглэн, Билл Гейтс анхны тооцоолох машинд ямар программ хэрэгтэйг үзэх гэж сургуулийнхаа профессорын нэрээр утсаар ярьж буй зэрэг залуу хүний дүрэлзсэн урам зориг, цог хийморийг голчлон харуулахыг хичээжээ. Тэдний амьдралын дан ганц сайн сайхныг болгоныг дөвийлгөх гэсэнгүй, Гейтсийн хүүхэн тоодоггүй loser маягийн амьдрал, Жобсын найз охиноо жирэмсэн болгоод хаяж буй зэрэг амьдралынх нь алдаа оноотой хэсгүүдийг ч харуулжээ.
Мань залуус хэд хэдэн удаа хамтарч ажиллах гэж оролдоод бүтэлгүйтэж нэлээд олон жил хүйтэн харьцаатай явсны эцэст Майкрософт, Айплийн хувьцаанаас худалдаж авснаар кино төгсөнө.
Өнөөдөр нээлттэй-эхийн программ хангамж энэ тэр гарч, янз бүрийн технологийн дэвшил хөгжсөнөөр Майкрософт, Айпль, Жобс, Гейтс нарын хэн хэн нь олон нийтэд янз бүрээр цоллуулж л байдаг. Тэдэнд алдаа оноотой, сайн муу хийсэн зүйл зөндөө л бий биз. Хамгийн гол нь тэд тухайн цаг үед залуу хүний гал шиг дүрэлзсэн хүсэл эрмэлзлээр жигүүрлэн энэ бүхний суурийг тавиагүй байсан бол би өнөөдөр P4 ашиглан хулгайнх ч гэсэн Майкрософт Вөүрд дээр үүнийг шивээд сууж байхгүй байсан болов уу. Мэдээж хэн нэгэн нь тэдний оронд шинэ зүйлс зохиогоод гарч ирэх л байсан биз. Тэр нь одоогийнхоос сайн ч байгаа бил үү муу ч байх байсан юм бил үү хэн мэдлээ. Хамгийн гол нь тэдний бусад зохион бүтээгчдээс ялгарч чадсан зүйл бол шинэ нээлтээ бизнес болгож байнга шинэчлэн сайжруулж чадсан явдал мөн. Ямартаа ч тэдний зөвхөн зохиосон бүхнийг ойлгох гэж би энэ хол газар оюутан нэртэй хоол хороож яваа нь үнэн юм даг.
Дараагийн бичлэг болгон Стив Жобсын Стэнфордын их сургуулийн төгсөлтөн дээр уншиж байсан хүндэтгэлийн илтгэлийг тавилаа.