Чи тийм ухаантай юм бол яагаад ядуу байгаа юм бэ?

Єнєєдєр чинь 2007 оны эхний єдєр гэж байгаа. Уг нь бол миний хувьд их олон баяр давхацсан єдєр юм шvv дээ. Хамгийн анх 4 жилийн ємнє яг энэ єдєр найз охин маань намайг анх vнсч билээ. Бас миний хамгаас хайртай том эгч минь одоогоос гуч гаран жилийн ємнє бас л энэ єдєр тєрсєн гээд л.
Том эгч маань надаас яг арав эгч. Анх намайг жоохон байхад ээж маань Польш руу ажлаар зургаан сар яваад би гэж эхийнхээ єврєєс гараагvй амьтан санаж vхэх гээд шаналж байсансан. Тэр vед эгчийнхээ мээмийг барьж унтдаг байлаа. Арван жилийн жоохон охин хvнээр мээмээ бариулаад унтахаар ямар л олиг байгаа аж. Бариулахгvй гэхээр нь би уйлж орилоод л. Эрх ч байж, дураараа ч байж дээ.
Эгч маань анх намайг сургуульд дєнгєж ороход Хятадын засгийн газрын тэтгэлгээр сурахаар явж билээ. Бvхэл бvтэн 8 жил хятадад анагаах ухаанаар сурч тєгсєєд дахиад хоёр жил магистр хийж байгаа нь гээд нийтдээ арван жил хужаа хоол цохичихсон хvн шvv дээ. Одоо УКТЭ буюу нэгдсэн 1-р эмнэлгийн сэхээн амьдруулах тасагт ажилладаг юм.
Улсын тєв эмнэлгийн сэхээн амьдруулах тасаг буюу vхэх сэхэхийн зааг дээр байгаа хvмvvстэй ажиллана гэдэг амаргvй бололтой. Єглєє 8-аас орой 5 хvртэл хєл дээрээ зогсож єдєрт дор хаяж 1-2 удаа хагалгаанд орно. Долоо хоногтоо заавал хоёр шєнє жижvvр эмч буюу шєнєжин нойргvй євчтєн сахиж хононо. Тэгээд бас болоогvй ажлаа тараад хоёр хvvхдээ сургууль цэцэрлэгээс нь зєєнє, оройжингоо єнєє хоёрынхоо буулгасан гэрийг янзалж хувцас хунарыг нь угаана, хоол хийнэ. Миний санаанд бол огт багтахааргvй л их ачаалалтай ажиллаад зvв зvгээр л яваад байдаг. Тэгэхэд би хугас єдєр хоёр хvvхдийг нь дагаад жаахан шогшчихоор ядарч vхэх гээд л. Дээрээс нь манай хувийн эмнэлгийн ажил, гадна дотно энд тэндээс ирсэн хvн амьтанд орчуулагч хийнэ гэх мэтээр амралтын єдрvvд нь бас л завгvй. Тэгээд болоогvй энэ болгоныхоо хажуугаар мэргэжлийнхээ Орос, Англи, Хятад номнуудыг єрчихєєд уншдаг гэж байгаа. Яаж ч амжуулаад болоод байдаг юм гэмээр олон зvйлийг хийгээд л байна, хийгээд л байна. Єєрєє vvндээ огтхон ч тvvртсэн шинжгvй дєрвєн мєчєєрєє савж амьдарна.
Хамгийн инээдтэй нь энэ их хєдєлмєр ямар vнэтэй гэж бодож байна? Би нэг удаа сардаа авдаг цалинг нь тооцож vзсэн юм. Тэгсэн шєнє жижvvр хийснийх нь мєнгє энэ тэр гээд хамаг юм нь нийлээд 1-р эмнэлгээс авдаг цалин нь 80-100$ орчим л болж байгаа юм. Хажууд нь би тэгэхэд зvгээр л хичээл vзэж байгаа оюутан гээд 150$-ийн стипент авдаг хvн шvv дээ. Нэг удаа бvр ємнєєс нь ядраад та ингэж явахаар нэг газар ядаж орчуулагч хийвэл биенд чинь арай амар тэгээд цалин чинь хамаагvй их биш vv гэж асууж билээ. Уг нь ч эгч шиг маань хэмжээний боловсролтой, 3 хэлээр чєлєєтэй харьцчихдаг хvнд орчуулагч байтугай ажил 100$ байтугай цалинд монголд олдох л байх. Харин мань хvн надад юу гэж хариулдаг гээч? “Би орчуулагч болох гэж 10 жил сурсан юм уу?...”
“Чи тийм ухаантай юм бол яагаад ядуу байгаа юм бэ?” гэж хэний ч билээ нэг блог дээрээс дээхнэ уншиж билээ. Харин би бол “Чи тийм баян юм бол яагаад аз жаргалгvй байгаа юм бэ?” гэж асууна.
Эгчийн минь хувьд арван жил сурсан хєдєлмєрийнхєє vр дvнг vзэж болох ганц газар нь л 1-р эмнэлэг. Хэдий цалин бага ч ядаж юм сурч боловсорч эмч болсныхоо хэргийг vзэж байгаа ганц газар нь.
Мєнгє гэдэг хvний амьдралын зєвхєн хэрэгцээ. Тvvний цаана хvний амьдралд аз жаргал олж авах зvйл олон байгаа. Манай сургуулийн гадаа “Doing what you like is enjoyment, Liking what you do is happiness (Дуртай юмаа хийж байна гэдэг бол зугаа цэнгэл тєдий, Харин хийж байгаа зvйлдээ дуртай байна гэдэг бол аз жаргал)” гэж томоо гэгч нь бичсэн байдаг нь цаанаа учиртай биз. Хvн болгоны хувьд аз жаргал гэдэг тусдаа ойлголт. Харин миний хувьд зорилгодоо хvрэх, хийж байгаа юмандаа дурлах хоёр л хамгаас том аз жаргал маань...
Тийм болохоор хамгаас хайрт эгч минь та миний хvсэж буй аз жаргалыг нэгэнтээ олж авсан, цаашид ч гэсэн энэ аз жаргалаараа бялхаж яваарай гээд тєрсєн єдрийн мэндийг шинэ оны мэндтэй хамт хvргэж чанга гэгч нь тэвэрч vнсье.

Шашин

Нэлээн дээхнэ Ганбаагийн блог дээр бидний шvтээн гээд шашны талаар жаахан бичсэн байсан. Галаарид ах хvртэл vvнээс болж vзгээ шvvрч авсан болохоор нэгэнтээ Бурхны, Жагарын орон гэгддэг газар амьдарч байгаа ухаантай болохоор бас нэг илvv хошуу нэмэхгvй бол болохгvй мэт санагдлаа. Yнэндээ миний шашны талаарх мэдлэг маруухан л даа. Бага байхад минь эмээ євєє маань лам болгоно гэж нэлээн vзэж Тєвд vсэг хvртэл зааж байсан боловч угийн лам болох шинжгvй дvлий толгой кириллээр бичсэн vлгэрийн голдуу номонд татагдан сvvлдээ “ардын” сургуульд орж “нvгэлт хар гєрєєчин” болох замдаа шуударсан. Ид шилжилтийн насандаа шинэ vеийн хvн болж байгаа нь гэж бурхан шvтээн бvхнийг vгvйсгэн атейст болж аав ээжтэйгээ бас хэсэг муудаж vзсэн. “Єнєєгийн єндєрлєгєєс харахад” гэдэг шиг одоо бодоод vзэхээр хэчнээн консерватив гэр бvлээс гаралтай ч би єнєє шашин гэж vзэн ядаад байсан зvйлийнхээ тухай огт ойлголтгvй л байж.

Миний амьдардаг хотоос 12 цаг автобусаар яваад очих зайтай Гомон гэж нэг жижигхэн тосгон байх. Тэнд бараг 3000 орчим лам Буддын философи гэдэг зvйлийг судалдаг ажээ. Тэдний бараг зуугаад нь Монгол, дээрээс нь Халимаг, Буриад гэх мэт Монгол vндэстнvvдийг нэмбэл бараг хоёр зуу болох бололтой. Энэ сургуулийг эхнээс нь суугаад тєгсєхєд 14 жил шаардлагатай гэнэ. Бvхэл бvтэн 14 жил єглєє 6 цагт босож ном хурж эхлээд орой 8 цагт унтана гэхээр тєсєєлєхєд хэцvv байгаа биз?
Тэнд сурдаг цєєнгvй хэдэн лам нартай гайгvй дотноссоны хvчээр єнєє ойлгодоггvй байсан зvйлээ бага сага гадарладаг болов. Анх лам нартай танилцаад нєгєє л наймааныхаа сэтгэхvйгээр “За танд ийм зvйл бvтээж єгье, та харин сайхан сан тавиад хийморь сэргээгээд єг” гэнэ. Харин єєдєєс лам нар “Бид чинь та нартай л адилхан оюутнууд шvv дээ. Буддын гvн ухаан гэдэг юм сурч байгаа болохоос бурхантай холбоо тогтоох арга сураагvй ээ” гэж хариулдаг байлаа. Монголд бараг Тєвдєєр надаасаа дор уншдаг амьтан шєнє нь хар хvний хувцас ємсєж шоудаж шоудчихаад уусан архиных нь vнэр арилаагvй шахуу байхад “Багш нь... багш нь...” гэж чичирч дайрдгаас арай ондоо л сэтгэхvй юм.
Гомон хийдийн дэглэм маш хатуу гэнэ билээ. Монголчууд цаг агаар хоол унд нь таарахгvй нэлээд нь ирж суралцаж байгаад тэсэлгvй буцдаг бололтой. Харин энд сурж байгаад буцаж Монгол явсан хvмvvсийн ихэнх нь шар шувталж “хар” болдог гэсэн. Ямар ч гэсэн энд сурсан хэсэгхэн хугацаа нь тэр хvмvvст “бурхантай холбоо тогтоож” хvнийг хулхидах нь нvгэл гэсэн сэтгэхvй тєрvvлдэг бололтой. Тэгэхээр энэ хагас цэргийн зохион байгуулалтанд, ингэж олон жил эдгээр хvмvvс юу сураад “хар” болохоор шийдэв?
“Буддизм гэдэг бол зєв амьдрахуйн философи” гэж шар толгойтой биеэрээ дvvрэн шивээс болсон нэг нєхєр Дарамсалад Далай ламын ном айлтгал дээр надад хэлж билээ. Эрдэмтэд ч vvнийг “хамгийн шинжлэх ухаанч философи” гээд ємнє нь бас тодорхойлчихсон юм билээ. Энэхvv философид бусад шашинд тvгээмэл байдаг ямар нэгэн vлгэр домгийн шинж чанартай, мухар сvсгийн зvйлс бараг байхгvй ажээ. (Манайд л гуйвуулсан утгаараа хэтэрхий их болохоос)
Аливаа хvн сайныг бодож, сайхныг хvсэж, бvр их сайн vйлсийг хийж байвал уг хvмvvний амьдрал энэ насандаа ч бай хойд насандаа ч бай эргээд єєртєє аз жаргалтай байна. Би бол хувьдаа ингэж л Бурхны шашны гол vзэл санааг дvгнэнэ. Харин хойд нас гэдэг ойлголт эрдэмтдийн нэлээн маргааны тєв байдаг бололтой. Уг нь энерги хадгалагдах хуулиар бол “аливаа энерги устаж vгvй болохгvй шинээр бvтээгдэж бий болохгvй, нэг тєлєвєєс нєгєє тєлєвт шилжин хувирч байдаг” гэсэн байдаг болохоор хvнийг амьдруулж буй энэ ямар нэгэн энерги эзэнтэйгээ цуг газрын хєрсєн доор vлдмээргvй л байгаа юм.
За тэгвэл хувь хvний амьдралд шашин ямар нєлєєтэй вэ? Yнэхээр л тэр ид шид нь байдаггvй юм бол хvмvvс яах гэж хамаг мєнгєє баран сvм хийд барин энэ олон лам нарыг тэжээгээд байна? Миний бодлоор бол хvн гэдэг амьтан сэтгэл хэмээх єнєє нууцлаг энергийнхээ хvчээр л тэжээгдэж амьдардаг. Тэр нь хvн хэмээх ухамсарт бодгалийг намгийн мэлхий аль эсвэл олон эст гидрагаас ялгаж єгдєг бололтой. “Бурхан ч сэтгэлийнх, буг ч сэтгэлийнх” гэдэг шиг аливаа зvйлд хvн чин vнэнээсээ сvсэглэн биширч чадвал эргээд єнєє энерги нь цэнэглэгдэн эрч хvчтэй болдог. Энэ л нєгєє монголд “бурхантай холбоо тогтоох” бизнес нураад уначихдаггvйн гол шалтгаан. Хэн нэгнийг хvмvvс ам дамжин ид шидтэйг нь магтана. Yvнд нь итгэсэн бидний аав ээжvvд хамаг л сэтгэлийнхээ угаас єнєє хvний уншиж буй номонд сvсэглэнэ. Yр дvн нь аль аль талдаа ашигтай. Бурхны оператор єргєл барьцаа авна. Харин аав ээжvvд маань дотоод энергээ цэнэглээд авна. Тvvнээс бус бидний ойлгодоггvй Тєвд номны ихэнх нь яруу найргийн шинж чанартай гvн ухааны туурвилууд, ердєє зєв амьдрахуйн философи л байдаг ажээ.
Гэхдээ ирээдvй маань бас тийм ч бvрхэг биш шvv. Ноднин жил Гомон хийдэд 12 жил сураад тєгссєн анхны Монгол лам одоо Гандантэгчлэн хийдийн хамбын доохно талын удирдах албанд зvтгэж явна. Тvvний залгамж нь дараа жил тєгсєх бас нэг ах хvv бий. Тэгээд тvvний дараа гэх мэтчилэн. Энэ хvмvvс ирээдvйн Монголын шашны чиг хандлагыг тодорхойлох болно. Сая болсон Далай багшийн номын айлтгалыг єнєє анхны алтан хараацай синхроноор шууд Монгол хэлээр орчуулан бидний мэлмийг нээж байх юм. Ємнє нь ойлгогдохгvй дvнгэнэдэг байсан Тєвд vгс эх хэлээр маань яралзтал тархинд шингэж байна билээ. Тийм болохоор бид аав ээжийнхээ насанд очих цагт Монголын бурхны шашин гэдэг жинхэнэ утгаараа хvнийг гэгээрvvлдэг хэмжээнд оччих байх л гэж найдаж байна. Тэр болтол харин бид болон биднээс дооших залуу vе маань энэ бурангуй байдалд нь дургvйцсэндээ чєтгєр ч шvтдэггvй атейстvvд болчих вий дээ.

Тєсєєлєл

Ганбаатар анд маань шилдэг 10 блог шалгаруулах санаатай нэг юм сэдчихсэн нь намайг оролцуулаад нэлээдгvй хvмvvст хэнийг нь ч гомдоолгvй яажшуухан санал єгєх вэ гэж толгойгоо гашилгах ажил бий болгоод єгч. Тvvн дээр гарсан сэтгэгдлvvдийг уншиж суутал Хишгээ ах харин намайг сураг ажиггvй таг чиг болдог гэж шvvмжилсэн байсныг уншаад жаал єєртєє гэмшив. Юун ч сvрхий намайг Гобитой харьцуулсан юм. Миний бичсэн юм хаана нь ч хvрэхгvй шvv дээ гэж бодоод. Ямар ч байсан шvvмжлэлийг хvлээж аваад энэ бичлэгийг бичиж байна.
Юу гэвэл сvvлийн нэлээн хэд хоног юун блогтой манатай шалгалт шvvлэг гэж єглєє нар мандахаас ємнє номын санд орж шєнє жаргасан хойно нь унтах гэж л харьдаг болсон болохоор 10-аад хоног шалгаагvй мэйлээ єнєєдєр шалгаж хvмvvст амьд гэдгээ мэдэгдэх шив. Хvний потенциаль гэхээсээ илvv хєдєлмєрийг нь шалгаж махыг нь идэж байж дvгнэдэг энэ Энэтхэг сургалтын системийг даанч яалтай. Программын шалгалт нь хvртэл бичсэн программаас нь онолынх нь асуултын оноо єндєр байх жишээтэй. Хэн сайн хєдєлмєрлєнє тэр хол явна л гэж энэ олон амьтныг тэгш эрхтэй уралдуулдаг юм болов уу даа. Ядаж байхад манай Пvнег Энэтхэгvvд нь єєрсдєє Eastern Oxford гээд нэрлэчихсэн. Тvvнд нь єнєєдvvл нь хошгорсон ч юм уу сургалтаа бусад хотуудынхтай харьцуулахад хамаагvй чанга дvгнэдэг системтэй. Хvмvvс IIT (Indian Institute of Technology) тєгсєєд Майкрософтод ажиллах гээд явж байхад би энд нэг муу коллежийн семестер тєгсєх шалгалтанд унахгvй 40 оноо авчих санаатай єдєр шєнєгvй номын санд ухнатаад л. За энэ чинь бичих гэж байсан юмнаасаа нэлээн халуураад явчихаж. Тулгат ахын бичиж байсанчлан єєрийгєє учирлан хамгаалж байгаа царай нь юм даа.
Бичлэгийнхээ гарчигийг тєсєєлєл гэж єгсєн нь ийм учиртай. “On the internet nobody knows you’re a dog” (Интернетэд хэн ч чамайг нохой гэдгийг чинь мэдэхгvй) гэж хоёр нохой хоорондоо ярьж байгаа зурагтай хєєрхєн комик байдаг юм байна билээ. Саяхан тохиолдсон явдалтайгаа уялдуулж vvнийг гэнэт санасан юм.
Манай нэг найз бий. Bike-г ёстой галзуу солиотой юм шиг унана. (Энэтхэгт ялангуяа манай Пvнед толгойтой болгон хоёр дугуйтай юм унадаг ухаантай. Євєл болдоггvй газар энэнээс сайн сонголт гэж юу байх вэ). Ард нь суугаад явахаар хамаг биений шар vс босчихоод шєрмєсєє таттал биеэ чангалдаг юм. Би уг нь єєрийгєє хулчгар гэж хэлэх дургvй л дээ. Гэхдээ хотын ид хєдєлгєєн дунд том том Truck-уудын дундуур гараа єргєхєд л хvрэхээр зайтай зєрж єнгєрєн салхи сийгтэл 70,80 милийн хурдтай сvлжээд явахад нь сундалдаж яваа бол хамаг хулхи буучихаад, биеэ хурааж чангалаад хэзээ ч vсэрч буухад бэлэн сууж байдаг юм. Саяхан нэг єдєр зайлшгvй тохиолдлоор дахиад ард нь суух хэрэг гардаг юм байна. За дахиад л ядартлаа биеэ чангалж стрессээ тайлтал давхих нь дээ гэж бодсоноо гэнэт нэг мэргэн санаа олж нvдний шилээ тайлж кармалаад ард нь суучихлаа. Тэгээд л мань хоёр ч замдаа гараад нисэж єгєв. Харин энэ удаад надад биеэ чангалах шаардлага ердєє гарсангvй. Байнга тvгшvvртэй байдаг єнєєх мэдрэмж ч байхгvй. Ард нь хамаг биеэ сул тавьчихаад дуу аялан шал єєр юм бодоод ч явж байх шиг. Учир юу гэвэл би -4 харааны шил зvvдэг. Шилээ авчихаар хэр баргийн хvний царай бvрэлзээд таньддаггvй юм чинь замаар зєрж байгаа машин тэргийг хэр холуур єнгєрч байгаа замын ховил нvх хаана юу байгааг олж харахгvй санаа амар явдаг юм байна л даа.
Хvн єєрийн бий болгосон тєсєєллийн ертєнцдєє л тvгжигдэж амьдардаг бололтой. Дээхнэ нэг юунаас ч билээ хєлдєєгчинд орж тvгжигдчихээд єнєєх нь ажиллахгvй дотроо +18 градустай байгаад байхад осгож vхэх нь гэж айсаар байгаад хєлдчихсєн хvний тухай уншаад гайхаж билээ. Ус 0 градуст хєлддєг байхад хvн +18-д хєлдєєд байхдаа яах вэ дээ. Яг vvнтэй адилхан би найзынхаа ард нь суухдаа мєрєн дээгvvр нь урдах замаа хараад л саад ойртохоор юу юугvй мєргєх нь гэж айгаад хамаг биеэ чангалаад явдаг юм шиг байна. Нvдний шилгvй болохоор урдаас юу ирж мєргєх гэж байгаа юун дээгvvр харайж, хэдэн милийн хурдтай яваагаа мэдэхгvй санаа амар суудаг бололтой. За тэгээд иймэрхvv нарийн сэтгэлзvйн онцлогуудыг хvмvvс аль хэзээний судлаа байлгvй дээ.
Гол миний бичих гэсэн санаа тvрvvний нохойны хэлсэн vгтэй ойролцоо. Ганбаатарын єнєє бичлэг дээр хvмvvс нэгнийгээ гомдоочилгvйхэн шиг яаж бvгдийг нь шилдэг аравт багтаачих вэ гэж vзэж тарж байна. Гэтэл энэ дундаас яг нэгнийгээ таньдаг, царайг нь харж хоолойг нь сонссон хэчнээн хvн байдаг бол? Миний хувьд лав алслагдсан газар байдаг болоод тэр vv С.Дєлмандахаас бусдынх нь нэрийг ч ємнє нь сонсож байгаагvй дэг. Тийм байж яагаад би єнєєдєр 10 хvний нэр бичих гэж бараг хорин минут бодох болов? Энэ хvмvvсийн нэрийг бичсэнгvй гээд уг нь хэн нь ч намайг ирээд цохиод авахгvй байх. Хэн нь ч минийхийг доор орууллаа гээд гомдол нэхэж хошуугаа унжуулахгvй. Би эдний хэнийг нь ч танихгvй. Тэд ч намайг танихгvй. Магадгvй миний бичсэн хvмvvсийн нэрний цаана єнєє хоёр нохойны нэг нь байхыг ч vгvйсгэхийн аргагvй. Энэ хvмvvсийн бичсэн бичлэг, аливаа зvйлсд хандах хандлагаас нь л тэднийг дvгнэж дvрсэлж тєсєєлєн бодож “танил бус танилууд” болсон болохоор за байз нєгєє хэнийг хэдэд оруулчихвал дээр бол, тэрнийг бас бичихгvй бол болохгvй юм сан гээд л ойр дотныхноо хуриман дээрээ урьж байгаа амьтан шиг шаналсан бололтой. Ингээд бодохоор хvн зєвхєн тєсєєллєєрєє л амьдардаг юм шиг. Кибер ертєнц гэдэг хvмvvний тэр тєсєєлєл дээр л дєрєєлж гарч ирсэн биз. Тэртэй тэргvй хvн тєрєлхтєн диод транзистрынхаа дотуур гvйж байгаа электроныг одоо болтол олж хараагvй мєртлєє тєсєєлєн бодсоныхоо хvчинд л тvvгээрээ компьютер интернет гээд єчнєєн юм хийчихлээ шvv дээ.
Блог портал эд нар гээд нэгдсэн сvлжээ хийе гээд л хvмvvс санаа гаргаад байна билээ. Зарим нь ч тvрvvчээсээ хийж эхэлсэн байх. Нэгэн шинэ биш санаа гэвэл энэ Ганбаатрын сэдсэн зvйлийг боловсронгуй болгоод хvмvvс нэгнийхээ тєлєє саналаа єгдєг, нэгнийхээ бичлэгийг дvгнэдэг, уралдаан байдлаар хамгийн олон уншигчтайг нь шалгаруулдаг нэг тиймэрхvv тогтолцоо бvрдvvлээд єгвєл их зvгээр юм шиг. Одоо байгаа ганц нэг тоолуур, рэйтингvvд нь монголчуудын хувьд учир дутагдалтай, угаасаа монгол хvний блогийг гадаад хvн уншина гэж байхгvй монгол блог уншигчид нь цєєхєн зэргээс бидний хэдэн партизан маягийн нєхдvvд л энэ муу гvvглийг царайчилж жаахан хост авч байна.
Зоригт монгол сайтуудыг нэг бол хэт албаны, нэг бол хэт зугаа цэнгэл хєєсєн гэх зэргээр нэлээн шvvмжилсэн байсан. Дунд зэргийн мань мэтэд таарсан нэг юм уг нь хэрэгтэй л байгаа юм. Єєрсдєє портал ажиллуулна гэхээр цаг зав, мєнгє тєгрєгнєєс авахуулаад асуудал их. Байгаа хэд рvv нь орно гэхээр чат форум хоёр дээр нь арван жилийн хvvхдvvд хэрvvл хийгээд vг хэлний баялаг муутай мань мэтийг барьж идчих гээд. За тэгээд зовлон тоочоод шvvмжлээд байвал ямар дуусах биш дээ. Харин хийж бvтээж байгаа нэгнээ л дэмжихийг бодьё. Иймэрхvv зvйл хийж байгаа хvн байвал хуруу нэмэх чадалгvй ч хошуу нэмж дэмжинэ шvv. Бусад нь ч гэсэн цугтаа дэмжээрэй.


Єє нээрээ мартсанаас С.Дєлмандахаас єєр бас нэг блогчин таних юм байна. Шинээ ах маань саяхан блог нээсэн байсан. Эхний бичлэг нь тун дажгvй санагдсан. Та уншаад vзээрэй. Их аятайхан зvйрлэл байна билээ.